Irak, Türkiye'ye karşı Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nde açtığı davayı kazanmasının ardından Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) ve kuzey Kerkük'ten yaptığı günde 450 bin varil ham petrol ihracatını durdurduğunu açıkladı.

Irak, Kürt Bölgesel Yönetimi’nin çıkardığı petrol Kerkük-Ceyhan ham petrol boru hattından ihraç etmesine izin veren Ankara’nın iki ülke arasındaki anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle 2014 yılında Türkiye aleyhine açtığı tahkim davasını kazandığını cumartesi günü açıkladı.

Ayrıca 2018’den sonraki dönemi kapsayan ikinci bir tahkim davası ise görülmeye devam ediyor. Aynı kaynak bu davanın iki yıl içinde karara bağlanmasının beklendiğini ifade etti.

TÜRKİYE'DEN KARARA İLİŞKİN AÇIKLAMA

Irak Petrol Bakanlığı’ndan bir kaynak, Türkiye’nin Uluslararası Tahkim Mahkemesi tarafından alınan kararı uygulayacağını Irak‘a yazılı olarak bildirdiğini ifade etti.

Konu hakkında bilgi sahibi başka bir kaynak, Kerkük-Ceyhan hattı üzerinden Türkiye’ye günde 450 bin varil gönderildiğini, bunun 75 bin varilinin Irak federal devletinin çıkardığı, 370 bin varilinin ise Kürt Bölgesel Yönetimi’nin çıkardığı petrolden oluştuğunu ifade etti.

Petrol bakanlığından bir diğer yetkili, “(Bakanlıktan) bir heyet, tahkim kararı doğrultusunda Irak‘ın kuzeyinde çıkarılan petrolü ihraç edecek yeni bir mekanizma üzerinde anlaşmak üzere yakında Türkiye’yi ziyaret ederek yetkililerle görüşecek” dedi.

Petrol Bakanlığı’ndan yapılan resmi açıklamada da, ilgili makamlar ile yapılacak olan görüşmelerde Ceyhan terminali üzerinden petrol ihracatının devamının sağlanması ve Irak kamu petrol şirketi SOMO’nun diğer petrol şirketlerine olan yükümlülüklerinin ele alınacağı ifade edildi.

Konu hakkında bilgi sahibi bir kaynak, tahkim kararına göre Türkiye’nin Irak‘a yaklaşık 1,5 milyar dolar ödemesi gerektiğini ve bu cezanın 2014-2018 dönemini kapsadığını ifade etti.

Ayrıca 2018’den sonraki dönemi kapsayan ikinci bir tahkim davası ise görülmeye devam ediyor. Aynı kaynak bu davanın iki yıl içinde karara bağlanmasının beklendiğini ifade etti.

Türk makamlar konu hakkında herhangi bir açıklamada bulunmadı.

ÜRETİM MİKTARI

Kaynaklar, kararın Kürt Bölgesel Yönetimi’nin ürettiği petrol miktarı üzerinde bir etkisi olacağını, bu etkinin Kerkük-Ceyhan boru hattının ne kadar süreyle kapalı olacağına bağlı şekilleneceğini ifade ettiler.

Hattın kapalı kalması Kürt Bölgesel Yönetimi’nin egemenlik alanı içinde petrol çıkartan şirketler için büyük belirsizlik yarattı.

Bölgede faaliyet gösteren Dallas merkezli HKN Energy şirketi, geçen yıl ABD’li makamlara ilettiği bir mektupta, petrol ihracatının durması halinde Kürt Bölgesel Yönetimi ekonomisinin çökeceğini belirtmişti.

Mektupta Türkiye’nin Kuzey Irak‘tan alamadığı petrol nedeniyle oluşan açığı kapatmak için İran ve Rusya’dan daha fazla ham petrol ithal etmek durumunda kalacağı ifade edilmişti.

Bölgede petrol çıkaran Norveçli DNO kararın ardından çıkarttığı petrolü depolama tanklarına sevk etmeye başladı. DNO yaptığı açıklamada tankların “birkaç günlük” petrolü depolama kapasitesi olduğunu ifade etti.

Açıklamada “DNO kamuya yapılan açıklamalardan Ankara, Bağdat ve Erbil’in petrol ihracatının devamını sağlamak üzere anlaşmaya varmak için görüşmelerde bulunduğunu kaydetti” denildi.

Irak‘ın petrol ihracatını durdurmasının ardından DNO’nun hisseleri yüzde 9, Genel Energy  yüzde 16, bölgedeki en büyük sahalardan birini işleten Gulf Keystone hisseleri yüzde 22 geriledi.

İYİ Parti Milletvekili Aytun Çıray, Kayseri Milletvekili Taner Yıldız'ın, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olduğu dönemde gündeme gelen "Kuzey Irak ile petrol ticareti" konusunda dikkat çeken bir gelişmeyi gündeme taşıdı.

2013 yılında CHP Milletvekili iken Meclis'te yaptığı konuşmayı hatırlatan Çıray, şu ifadeleri kullandı:  2013 Martında CHP adına gensoru vermiş ve demiştim ki; ''Sonuçta bazı şirketlere özel imtiyazla çıkar sağlamak için milli güvenliğimizi tehdit edecek gizli anlaşmalara imza atıldı. Sadece Gizli Petrol Anlaşmaları gensorusu konuşmam bile Milletvekili olmama değmiştir. Parti adına böyle önemli bir gensoruda konuşma görevini bana veren Sn Kemal Kılıçdaroğlu'na ve konuşmamı kutlamak için Meclis'teki odasından Genel Kurul'a gelen merhum Baykal'a teşekkür ederim.

Gazeteci Bircan Yıldırım da yaşanan gelişmeyle ilgili dikkat çeken bir paylaşım yaptı: