Dünyada yoğun ilgi gören, pandemi döneminde dip yapan cruise turları, 2023’te 25 milyar dolarlık bir hacme ulaştı. Parlak bir yıl geçiren sektörün hacminin 2024 sonunda 30 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Cruise yolcu sayısı tüm dünyada ve ülkemizde artıyor. 2027’de dünyada cruise yolcu sayısının 40 milyona çıkması bekleniyor.

ABD 15 milyon cruise yolcusu ile pazarda lider. Türkiye de tarihi ve doğal güzellikleri ile cruise turu meraklılarının uğrak noktaları arasında yer alıyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2023 Ocak-Eylül döneminde limanlarımıza 876 kruvaziyer gemi yanaşırken, bu yılın aynı döneminde bu sayı 917’ye yükseldi. Türkiye’ye gelen, Türkiye’den başka ülkelere giden ve transit yolcuları kapsayan kruvaziyer yolcu sayısı ise, bu yılın dokuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 34,01 artarak 1 milyon 97 bin 175’ten 1 milyon 470 bin 431’e çıktı. Kuşadası Limanı, 2024’ün dokuz ayında 412 gemi ve 653 bin 402 yolcuya ev sahipliği yaparak ilk sırayı aldı. İstanbul Galataport’a ise 150 gemiyle 337 bin 717 yolcu geldi. Bodrum’a 97 bin 41 kruvaziyer turisti taşıyan 75 gemi yanaştı. Bu limanı 66 gemiyle Çeşme, 45 gemiyle İzmir ve 33 gemiyle Marmaris izlerken bu limanları sırasıyla 50 bin 122, 128 bin 789 ve 89 bin 882 kruvaziyer yolcu ziyaret etti. Samsun 22 gemi ve 21 bin 127 yolcu, Amasra 21 gemi ve 19 bin 863 yolcu, Çanakkale 21 gemi ve 13 bin 676 yolcu, Trabzon 20 gemi ve 19 bin 92 yolcu ağırladı. Türkiye limanlarına gelen toplam kruvaziyer yolcu sayısının yıl sonunda 2 milyona yaklaşması öngörülüyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu,

Türkiye’nin son dönemde yaptığı liman yatırımlarıyla kruvaziyer turizmde merkez haline geldiğini vurguluyor. Uraloğlu, kruvaziyer gemileriyle ülkemize geçen yıl 1 milyon 543 bin kişi geldiğini, bu yılın dokuz ayında 2023 rakamlarına yaklaşıldığını, yıl sonunda bu sayının daha da yukarıya çıkmasını beklediklerini açıkladı.

HEDEFLER GERÇEKLEŞTİ

Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Kruvaziyer İhtisas Eski Başkanı ve Costa Cruises Türkiye Direktörü Ercan Abitağaoğlu, kruvaziyer turizmde bu yıl tüm hedeflerin gerçekleştiğini, Türk limanlarının özellikle Doğu Akdeniz’deki öneminin bir kez daha kanıtlandığını söylüyor.

Abitağaoğlu, “Bölgedeki savaş riski ve güvenlik endişesi çok önemli. Ülkemizde terörist saldırı veya güvenlik açığı olmadıkça başka ülkelere kayma riski de yok. Uzun zamandır Doğu Akdeniz’de son uğrak yeri Antalya. Kruvaziyer gemileri Ege’de kaldığı sürece Türk limanları da konumlarını koruyacaktır” diyor.

Dünyanın en büyük gemi şirketlerinden biri olan Costa Cruises, İstanbul, İzmir ve Bodrum limanlarını toplam 26 kez ziyaret etti. Özellikle İstanbul başlangıçlı 5 farklı adayı içeren Yunan adaları programı haziran-eylül döneminde yoğun ilgi gördü. 2025’te İstanbul hareketli turu ile Batı Akdeniz, Kuzey Denizi ve Dubai programları şimdiden büyük ilgi görüyor. 2025 sonunda vizesiz Uzakdoğu turları da sunulacak.

Yurt içi otel ve tur programlarına yansıyan maliyet artışlarının gemi turlarını cazipleştirdiğine dikkat çeken Abitağaoğlu, yaz döneminde yedi gecelik İstanbul hareketli turun başlangıç fiyatı 26 bin TL iken, popüler 5 yıldızlı resortlarda bu rakamın iki katına çıktığını, tüketicinin fiyat avantajının farkında olduğunu vurguluyor.

BODRUM’A İLGİ ARTIYOR

Gemi turlarının zengin içerikleriyle önümüzdeki süreçte daha da ilgi görmesi bekleniyor. Global Ports Holding Doğu Akdeniz Limanları Direktörü Aziz Güngör, dünyanın en büyük kruvaziyer liman işletmecisi Global Ports Holding’in portföyündeki Bodrum Cruise Port’un 2024 sezonunda 98 kruvaziyer gemisi ve 118 bin 083 kruvaziyer yolcusu ağırladığını söylüyor.

Cruise Port’a 2025 için şimdiden 121 kruvaziyer seferi planlandığını belirten Güngör, “2025’in yine rekor bir yıl olmasını bekliyoruz. Gelecek yıl da Bodrum Cruise Port’a ilk kez uğrayacak gemilerimiz var. Bodrum her geçen gün daha popüler bir kruvaziyer destinasyonu oluyor” diye konuşuyor.

TÜRKLER DE SEVDİ

Dünyada çok popüler olan cruise seyahati, son dönemde beş yıldızlı otel konforunda yeni ülkeler keşfetmek isteyen Türklerin de tercihi. Bu yıl otellerle aynı seviyedeki fiyatlar nedeniyle 124 bin Türk, cruise turlarıyla gezerken, Yunan adaları ve vizesiz Uzakdoğu programları öne çıktı. Geçmişte belirli bir gelir seviyesindeki 40 yaş ve üzeri kesimin tercih ettiği cruise turları, fiyatların otellerle aynı seviyeye gelmesiyle artık balayı çiftlerinden çocuklu ailelere kadar her kesimden talep alıyor. Çok çeşitli aktiviteler sunan heyecan verici bir seyahat seçeneği olarak öne çıkıyor.

Coral Travel Türkiye Genel Müdürü Mehmet Kamçı, Coral Travel’ın Avrupa, Asya, Amerika dâhil dünyada limanı olan tüm ülkelerde, en az 15 farklı konseptte cruise turu alternatifi sunduğunu söylüyor. Özellikle Akdeniz kıyıları ve Yunan Adaları turlarına yoğun talep aldıklarını belirten Kamçı, cruise seyahatine çıkanların yaklaşık yarısının Yunan adalarını tercih ettiğini vurguluyor. Kamçı, “Devam eden Schengen vizesi sıkıntısı son iki yıldır Uzak Doğu ve Arap Körfezi’ni cazip hale getirdi. Vizesiz Uzakdoğu programları 2025’te popülerliği en fazla artacak destinasyonlardan biri” diyor.

Türkiye’ye yakınlığı, ekonomik fiyatları ve vize kolaylığı Yunan adalarına ilgiyi artırırken, Kos, Girit, Rodos, Mikonos, Milos ve Santorini gibi birçok ada gezilebiliyor. Yunan adalarının ardından yazın en çok tercih edilen programlar, Akdeniz, Adriyatik, Norveç Fiyortları turları. Klasik bir cruise rotası olan Akdeniz ve Adriyatik Körfezi dünyanın dört bir yanından turist alırken Türk turistlerin de tercihi oluyor. Yazın en fazla tercih edilen destinasyonlardan olan Norveç Fiyortlar turu ile Danimarka ve Norveç keşfedilebiliyor.

YEREL EKONOMİYE KATKI

Kruvaziyer turizmi, turizm gelirlerini artırmanın yanı sıra yerel ekonomilere de katkı sağlıyor. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle durma noktasına gelen Karadeniz kruvaziyer turizmi, bu yıl yeniden canlandı. Rusya’dan Samsun, Sinop ve özellikle Trabzon limanlarına kruvaziyer gemileriyle gelen yabancı turist sayısı arttı. Örneğin, dokuz ayda Trabzon’a gelen yabancı turist sayısında geçen yıla göre yüzde 154’lük rekor bir artış yaşandı. Celestyal Türkiye Direktörü & Karavan Turizm Cruise Direktörü Özgü Alnıtemiz, 2024 sezonunun vize alınamamasına rağmen yıllardır geçirilen en rahat sezon olduğunu vurguluyor.

ERCAN ABİTAĞAOĞLU / TÜRSAB KRUVAZİYER İHTİSAS ESKİ BŞK.

“Dünyada yolcu sayısı 100 milyonu aşacak”
“Kruvaziyer turizmi son 10 yılda yaptığı sıçramayı sürdürüyor. Pandemi sonrası hızla toparlanan bu sektör yatırımların devam etmesiyle dünya genelinde kapasitesini yüzde 25 artırdı ve artırmayı da sürdürüyor. Kruvaziyer gemi tersaneleri şu anda dört yıl sonrasına sipariş alıyor. Yani bugün gemi yaptırmak isteseniz 2028-2029’da yüzdürebilirsiniz. Önümüzdeki 10 yılda gerçekleşecek liman yatırımları ve yeni gemilerle birlikte dünyada kruvaziyer yolcu sayılarının yıllık 100 milyonun üzerine çıkacağı öngörülüyor.”

Küresel pazar hızlı toparlandı
Uluslararası Yolcu Gemileri Derneği’nin (CLIA) 2023 Yolcu Gemileri Sektörü’nün Gelişimi Raporu’na göre, kruvaziyer turizmi, pandemi sonrası yurt dışı turlarına göre daha hızlı toparlanıp güçlü büyüyor. 2027’de dünyada kruvaziyer yolcu sayısının 39,5 milyona çıkacağı öngörülüyor. Çin’de kruvaziyer turizmi 2006’da başladı. 2019’a kadar toplam 2,2 milyon yolcu kruvaziyerlerle gezerken, Çin dünyanın en büyük ikinci kruvaziyer pazarı oldu. Şu an Çin’in limanlarında faaliyet gösteren 20’den fazla cruise gemisi, Japonya, Güney Kore ve Vietnam gibi ülkelere gidiyor.

EKONOMİST